Stemming onbestemd

Abstract

Veel Nederlanders zijn negatief over de politiek en pessimistisch over hoe de samenleving zich ontwikkelt. Hoe veranderlijk zijn die meningen? Waar zit het grootste onbehagen? Wat zijn de belangrijkste klachten van boze burgers als ze vrijelijk formuleren wat er fout gaat? Wie zijn de betrokken burgers en hoe afwijkend denken zij over maatschappelijke en politieke kwesties? En hoe kijken migranten aan tegen Nederland en zijn klagende autochtone bevolking? Dit zijn enkele van de vragen die aan de orde komen in de tweede verdiepingsstudie van het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB). De eerste verscheen in oktober 2009 onder de titel Crisis in aantocht? en ging vooral over 2008. Nu analyseren we materiaal uit enquêtes en focusgroepen van 2009 en 2010. Om de bevindingen in perspectief te plaatsen maken we ook ruim gebruik van gegevens uit de afgelopen decennia en internationale enquêtes. Vier journalisten bieden bovendien een internationaal perspectief: als gastschrijvers duiden zij van buitenaf actuele ontwikkelingen in de Nederlandse politiek en publieke opinie.