Biedt het concept integratie nog perspectief?

Abstract

Het concept integratie is aan vervanging toe, zo menen sommige beleidsmakers en wetenschappers. Het denken in termen van integratie zou groepen apart zetten en tegenstellingen aanwakkeren. Het gebruik van het concept zou verder uitgaan van culturele aanpassing als enige vorm van integratie. Een ander kritiekpunt is dat integratie alleen zou verwijzen naar migranten en geen aandacht heeft voor de ontvangende samenleving. Vanwege de komst van steeds meer groepen zouden integratie en integratiebeleid aan relevantie verliezen: de samenleving is inmiddels ‘superdivers’, daar past geen doelgroepenbeleid bij. In onderzoek en beleid gaan dan ook steeds meer stemmen op om niet langer te spreken over integratie en integratiebeleid. De vraag is of dit terecht en gewenst is. Daartoe worden in de notitie Biedt het concept integratie nog perspectief? de argumenten nagelopen om in onderzoek en beleid al dan niet integratie als concept los te laten. Verder kijken we naar de ontwikkelingen in het integratiebeleid van rijk en gemeenten en de redenen om integratie wel of niet langer als uitgangspunt voor beleid te hanteren. Onze conclusie is dat niet alle argumenten even relevant zijn om het concept integratie terzijde te schuiven. Integratie verwijst naar de interactie tussen migrantengroepen en de ontvangende samenleving. In onderzoek en beleid zou voor beide kanten aandacht moeten zijn. Specifieke maatregelen zijn soms nodig om oplossingen voor problemen aan te reiken. Pragmatische overwegingen over wat werkt en efficiënt is zouden hier de doorslag moeten geven. Deze notitie is opgesteld op verzoek van de Directie Integratie & Samenleving van het ministerie van SZW.