Verdelen op niveaus

Abstract

Vanaf 2015 zal de verdeling van het budget dat gemeenten krijgen voor het verstrekken van bijstandsuitkeringen plaatsvinden op basis van het multiniveaumodel dat door het SCP is ontwikkeld. Dit rapport beschrijft de gehanteerde methode om tot de verdeling te komen. Afhankelijk van de bevolkings- en omgevingskenmerken van een gemeente berekent het model de bijstandskansen van de huishoudens in die gemeente. Op basis van deze kansen wordt een budget toegekend. Voor de ontwikkeling van het model heeft het SCP onderzocht welke factoren bepalend zijn voor de kans dat een huishouden een bijstandsuitkering ontvangt, en hoe sterk de invloed van die factoren is. Deze kans hangt allereerst af van persoonlijke kenmerken. De kans dat alleenstaande moeders in de bijstand terechtkomen, blijkt drie maal zo groot als die van alleenstaanden zonder kinderen. Als iemand een arbeidsbeperking heeft dan is de kans op bijstand bijna vier keer zo groot als die van mensen zonder arbeidsbeperkingen. Ook leeftijd blijkt een risicofactor: 55- tot 65-jarigen hebben een 1,5 keer zo grote kans op bijstand dan 25- tot 54-jarigen. Naast deze factoren houdt het model ook rekening met opleiding, herkomst en woonsituatie (huur/koop). De omgeving waarin een huishouden woont, is eveneens bepalend. Zo heeft iemand die in een buurt woont met een slechte leefbaarheid een grotere kans om bijstand te ontvangen. Daarnaast zijn de gemiddelde WOZ-waarde in de buurt en de werkgelegenheid in de omgeving van belang. Kenmerkend voor het multiniveaumodel is dat het rekening houdt met de unieke situatie in elke buurt, gemeente en regio. Door de invloeden op verschillende niveaus mee te nemen kunnen verbanden zuiver geschat worden. Het model is daardoor beter in staat om het effect van beleid te scheiden van de effecten die uitgaan van persoonlijke en omgevingskenmerken. Bij de budgetbepaling wordt daarmee rekening gehouden.