Achtervolgd door angst

Abstract

Deze publicatie richt zich op angst voor slachtofferschap als een van de meest urgente aspecten van onveiligheidsbeleving. In Nederlands onderzoek naar onveiligheidsbeleving wordt vaak gebruikgemaakt van de standaardvraag uit de opeenvolgende landelijke Veiligheidsmonitors (CBS): ‘Voelt u zich wel eens onveilig?’. Ook het beleid om de veiligheidsbeleving van Nederlandse burgers te verbeteren, is gebaseerd op deze algemene indicator. Dit beleid heeft zijn doel bereikt als het aandeel mensen dat zich wel eens onveilig voelt in 2017 met 10% is afgenomen ten opzichte van 2012. Wat een bevestigend antwoord op deze algemene vraag precies betekent, weten we echter niet. Zijn mensen bang? Of hebben ze de indruk dat er veel criminaliteit in hun omgeving is? Of reflecteert het hun mening dat de Nederlandse samenleving onvoldoende wordt beschermd tegen veiligheidsrisico’s? Daarmee is het ook niet zeker dat een eventuele succesvolle afname met 10% van het onveiligheidsgevoel de meest belastende problematiek voor burgers zal verlichten. In navolging van de internationale literatuur die fear of crime centraal stelt in onderzoek en beleid, gaan we na of angst voor slachtofferschap ook een alternatieve leidraad voor Nederlands beleid zou kunnen zijn. In dit rapport wordt een conceptueel model van angst voor slachtofferschap uitgewerkt en getoetst, waardoor we risicofactoren van angst voor slachtofferschap kunnen aanwijzen. De mate waarin die risicofactoren verschillen van de risicofactoren van een algemene gevoel van onveiligheid, geeft aanknopingspunten voor accentwijzigingen in het huidige beleid.