De stand van vrijheid - Vrijheid in Nederland 75 jaar na de bevrijding

Abstract

In 2020 was het 75 jaar geleden dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Na 5 jaar bezetting door nazi-Duitsland was Nederland in mei 1945 eindelijk vrij. In een ander deel van het Koninkrijk, toenmalig Nederlands-Indië, eindigde de oorlog enkele maanden later. In het lustrumjaar vierde Nederland 75 jaar vrijheid van oorlog op het eigen grondgebied in Europa, en de vrijheid van het leven in een democratische rechtsstaat. Dit was reden voor het Nationaal Comité 4 en 5 mei en het Sociaal en Cultureel Planbureau om zich de vraag te stellen wat vrijheid in hedendaags Nederland betekent, 75 jaar na de bevrijding. In deze publicatie verkennen we de stand van vrijheid in Nederland: hoe beleeft de bevolking vrijheid en hoe geeft men er in de dagelijkse praktijk vorm aan? Hierbij hebben we ook expliciet oog voor mogelijke spanningsvelden of dilemma’s in het heden en de nabije toekomst. Kort voor de digitale uitgave van deze publicatie in het voorjaar van 2020 brak de coronapandemie uit en nam de Rijksoverheid maatregelen om het coronavirus te bestrijden. De pandemie en maatregelen roepen nieuwe vragen op over de betekenis van vrijheid. We hebben ervoor gekozen deze vragen niet in deze publicatie op te nemen, maar om op het einde van deze nieuwe editie een nawoord uit te brengen waarin Denker des Vaderlands (2019-2021) Daan Roovers reflecteert op de betekenis van vrijheid in het licht van de pandemie.