Individualisering en sociale integratie

Abstract

Individualisering is een historisch, sociaal en cultureel proces dat al sinds eeuwen in de westerse samenleving werkzaam en nog altijd gaande is. Er bestaat een neiging om ieder teken van verminderende sociale cohesie te beschouwen als een bewijs van toenemende individualisering. Mensen zouden zich steeds minder van elkaar aantrekken en zich niet meer voor het lot en het leed van anderen interesseren.

Door de sociale wetenschappen wordt individualisering niet per se als een ongewenst proces of als een bron van voortdurende zorg beschouwd. Ze is bovendien zo alom aanwezig en zozeer verbonden met de manier waarop mensen leven en oordelen, dat een niet-gendividualiseerde vorm van bestaan voor de meeste mensen niet eens denkbaar zou zijn, laat staan dat die hen gelukkig zou maken. Individualisering is op zich niet een goede of een slechte ontwikkeling. In eerste instantie is ook niet de morele beoordeling ervan interessant, maar de empirische verkenning van wat op de verschillende gebieden van het samenleven onder die noemer schuilgaat. Nederlandse sociologen van naam (Christien Brinkgreve, Godfried Engbersen en Erik Snel, Carlo van Praag, Paul Schnabel, Jaap van der Stel en Romke van der Veen) analyseren de verschillende sociale fenomenen die het gevolg zijn van de individualisering en laten zien op welke manier individualisering weer tot nieuwe vormen van sociale samenhang en betrokkenheid leidt.

NB Het betreft hier een herdruk van de in 1999 bij uitgeverij SUN verschenen studie.